- Het duurt nog 99 dagen tot Amerikaanse burgers naar de stembus gaan.
- Het is inmiddels zo goed als zeker dat Kamala Harris het op 5 november in een nek-aan-nek-race gaat opnemen tegen Donald Trump.
- De politieke onrust is groot en dat zal waarschijnlijk zo blijven.
- Lees ook: Dit zijn de standpunten van Kamala Harris over verscheidene kwesties: van de economie tot gezondheidszorg
Het duurt nog 99 dagen tot de Amerikaanse verkiezingen. En als de afgelopen weken maatgevend zijn, draait het uit op een eindsprint tussen vicepresident Kamala Harris en voormalig president Donald Trump.
De Verenigde Staten hebben eerder grote politieke onrust meegemaakt tijdens races naar het Witte Huis, vooral toen zittend president Lyndon B. Johnson zich tijdens de voorverkiezingen van 1968 terugtrok als Democratische presidentskandidaat, vanwege de toenemende spanningen over zijn aanpak van de Vietnam-oorlog.
Maar de aanloop naar de verkiezingen van dit jaar is ongekend.
De beslissing van president Joe Biden van ruim een week geleden om zich terug te trekken bracht het risico met zich mee dat er chaos zou uitbreken in de Democratische partij. Maar in plaats daarvan hebben de Democraten zich in sneltreinvaart achter Harris geschaard. Er is veel enthousiasme voor haar historische kandidatuur en het feit dat er geen herhaling komt van de verkiezingen van 2020, waar kiezers niet op zaten te wachten.
De aankondiging van Biden kwam bijna een maand na zijn dramatische optreden in een debat met Trump, dat leidde tot nog meer zorgen over zijn leeftijd en zijn fitheid. In de weken na het debat riepen partijgenoten en fans van Biden hem op een stap opzij te doen.
Tussen dit alles door was er de mislukte moordaanslag op Trump, tijdens een rally voorafgaand aan de Republikeinse Nationale Conventie.
Het is inmiddels vrijwel zeker dat Harris de Democratische presidentskandidaat gaat worden, maar kiezers weten dat pas op z’n vroegst begin augustus zeker, als de Democraten haar al voorafgaand aan de partijconventie in Chicago formeel willen aanwijzen als hun kandidaat. In de tussentijd wacht iedereen in spanning af wie zij gaat aanwijzen als haar running mate.
In het Trump-kamp is het vertrouwen in een ruime overwinning omgeslagen in lichte paniek, sinds Biden een stap opzij heeft gedaan en Harris snel de steun heeft gekregen van Democratische kopstukken.
En de keuze van Trump voor senator JD Vance als kandidaat voor het vicepresidentschap helpt niet. Vance staat bekend als een duidelijke MAGA-kandidaat. Dat leidde in eerste instantie tot veel enthousiasme bij de Republikeinse achterban, maar zijn eerste weken waren zo wild dat sommige Republikeinen inmiddels wat zenuwachtig beginnen te worden over de impact van Vance op de verkiezingsrace.
De campagne van 2024 heeft inmiddels zoveel dramatische wendingen gekend, dat er weinig te zeggen valt over wat de komende maanden gaan brengen. Dit is hoe de zaken er nu voorstaan:
Harris bezorgt Democraten nieuwe mogelijkheden
Harris heeft het momentum mee sinds ze in de race is gestapt en dat is terug te zien in de laatste peilingen.
Volgens de meest recente peiling van The New York Times/Siena College heeft de vicepresident ervoor gezorgd dat de race weer van nul af aan begint en heeft ze het groeiende gat tussen Biden en Trump vrijwel gedicht. In de vorige week gepubliceerde peiling leidt Trump nog met een procentpunt (48 procent tegen 47 procent) op Harris, terwijl Trump in een eerdere peiling een voorsprong van 49 procent tegen 43 procent had op Biden.
The Wall Street Journal vindt de race ‘too close to call’ met een nipte voorsprong van Trump op Harris van 49 procent tegen 47 procent, terwijl Trump eerder zes procentpunt voorsprong had op Biden. Ook volgens een peiling van CNN-SSRS valt het verschil binnen de statistische foutmarge.
Maar het beste nieuws voor de vicepresident zit dieper verborgen in de onderzoeksdata. Harris presteert veel beter onder zwarte en latino-kiezers dan Biden. Dat kan de Democraten een nieuwe route bieden naar de benodigde 270 kiesmannen.
Voordat Biden uit de race stapte, hoopten de Democraten op overwinningen in de zogeheten "Blue Wall"-staten Michigan, Wisconsin en Pennsylvania en wilden ze het belangrijke 2nd congressional district in Nebraska behouden.
Deze route liet Biden weinig ruimte voor foutjes en dat was zorgelijk vanwege de slechte voortekenen in staten als Virginia en New Hampshire.
Als Harris haar steun onder zwarte kiezers weet te behouden, dan kan een staat als North Carolina een stuk spannender worden. Ook kan ze beter presteren in Georgia, waar Biden in 2020 een hele nipte overwinning behaalde.
Door de mogelijkheden van Harris in de Sun Belt hoeven de Democraten wellicht niet al hun kaarten in te zetten op de "Blue Wall." Er zijn ook tekenen dat Harris het heel goed gaat doen in New Hampshire: uit een recente peiling van Saint Anselm College blijkt dat ze daar een solide voorsprong van zes procentpunt heeft op Trump.
De campagne van Trump probeert ondertussen te voorkomen dat er grote verschuivingen plaatsvinden in belangrijke staten. Het idee daarbij is dat dit wittebroodsweken zijn voor Harris en dat haar betere score slechts tijdelijk is.
Met nog relatief weinig tijd tot de verkiezingen heeft Harris een paar kansen om extra enthousiasme te genereren voor haar kandidatuur. Ze zal waarschijnlijk begin augustus een vicepresidentskandidaat aanwijzen en dan begint op 19 augustus de Democratische Nationale Conventie. Vervolgens staat er voor september nog een debat gepland tegen Trump.
Het is moeilijk te voorspellen of het partijcongres de kandidatuur van Harris kan versterken. In 2000 kreeg toenmalig vicepresident Al Gore een enorme boost na de conventie in zijn strijd tegen George W. Bush, maar in de afgelopen jaren zijn dat soort effecten grotendeels uitgebleven. In 2020 kregen Biden en Trump allebei geen grote boost na hun partijcongressen, maar behield Biden een kleine maar stabiele voorsprong in de race naar het Witte Huis.
De verschuivingen in de peilingen zijn een hoopvol signaal voor Harris en zijn niet het enige teken dat ze momentum heeft. Sinds Biden uit de race is gestapt, heeft de campagne van Harris al meer dan 200 miljoen dollar opgehaald. Het overgrote deel bestaat uit kleine giften. Dat is een historisch hoog bedrag in zo'n korte tijd en daarmee is ze verzekerd van een goedgevulde kas voor de cruciale laatste maanden van de campagne.
De keuze van Trump voor JD Vance als vicepresident maakt alles nog interessanter
De keuze voor een vicepresident is nooit een garantie voor het winnen van een bepaalde staat, maar moet op z'n minst de kansen van een presidentskandidaat niet verkleinen.
Vance heeft een onstuimige start achter de rug. Hij heeft al het record op zijn naam geschreven voor de slechtste peiling ooit voor een vicepresidentskandidaat.
Vance kwam onder vuur te liggen om oude opmerkingen waarin hij kritiek leverde op "kinderloze kattenvrouwtjes." Het heeft hem geen goed gedaan dat hij dat label op Harris heeft geplakt, terwijl zij in 2014 co-ouder werd van twee tieners door haar huwelijk met Doug Emhoff.
Trump heeft met zijn keuze voor Vance de traditionele gang van zaken uit het raam gegooid. Presidentskandidaten selecteren meestal een running mate die regionaal en/of ideologisch evenwicht brengt in de kandidatuur. Zo moest Mike Pence in 2016 bijvoorbeeld traditionele conservatieve kiezers trekken. Sommige adviseurs van Trump hebben bij hem aangedrongen op een andere keuze, maar de voormalig president koos bewust voor iemand die qua gedachtegoed en stijl op hem lijkt.
De 39-jarige Vance zou de eerste millenial-vicepresident worden. Hij is ook de eerste militaire veteraan op het stembiljet sinds 2008 toen John McCain de Republikeinse presidentskandidaat was.
Er was hoop dat Vance de witte arbeidersklasse in 'swing states' als Michigan en Pennsylvania zou kunnen aanspreken. Maar hij heeft slechts eenmaal campagne gevoerd. Tijdens de strijd in 2022 om een van de senaatszetels van Ohio presteerde Vance beduidend minder dan andere Republikeinen die in Ohio op het stembiljet stonden.
De vicepresidentskandidaat van Harris kan de boel nog verder opschudden
Harris zal waarschijnlijk een vicepresidentskandidaat kiezen die haar kan helpen een swing state in de wacht te slepen. Daar zouden de Republikeinen zich zorgen over moeten maken, gezien de moeite die Trump heeft om kiezers uit voorsteden en onafhankelijke kiezers achter zich te krijgen.
Senator Mark Kelly van Arizona en de gouverneurs Josh Shapiro van Pennsylvania en Tim Walz van Minnesota zijn volgens Bloomberg de favorieten om vicepresident van Harris te worden.
Andere mogelijke running mates zijn de gouverneurs Andy Beshear van Kentucky, Roy Cooper van North Carolina, JB Pritzker van Illinois en Gretchen Whitmer van Michigan, net als minister van Transport Pete Buttigieg.
Ook zou er een verrassende keuze kunnen komen voor voormalig lid van het Huis van Afgevaardigden Cedric Richmond uit Louisiana.
Harris zal waarschijnlijk kiezen voor een running mate die heeft aangetoond te kunnen winnen in een 'battleground state'. Dat verzekert haar niet van de kiesmannen in die staat, maar kan haar wel essentiële steun opleveren van kiezers die nog geen keuze hebben gemaakt in een race waarin elke stem kan gaan tellen.
De topkandidaten op de shortlist van Harris hebben allemaal unieke kwaliteiten. Voormalig gevechtspiloot en astronaut Kelly heeft het soort aantrekkingskracht waarmee hij de strijd in Arizona in Democratisch voordeel kan beslissen. Shapiro is een zeer gewaardeerde gouverneur in een staat die de Democraten per se moeten winnen. En voormalig congreslid Walz kan helpen om kiezers aan te trekken in cruciale staten in het Midden-Westen, zoals Michigan en Wisconsin.
Nu Biden uit de race is, proberen de Democraten de verkiezingen en de kandidatuur van Harris hoogstwaarschijnlijk te koppelen aan de toekomst van de partij. En in een strijd tegen Trump kunnen de Democraten stellen dat een keuze voor hen een 'mainstream' keuze is in een strijd die al meerdere malen uit de bocht is gevlogen. De race lijkt eindeloos, maar duurt inmiddels nog maar minder dan honderd dagen.